1. Home
  2. »
  3. Blog
  4. »
  5. CNC işleme
  6. »
  7. Talaşlı İmalat Tolerans Standartlarına Genel Bakış

Talaşlı İmalat Tolerans Standartlarına Genel Bakış

Avrupa ve Xometry Türkiye'de eksiltmeli imalatta kullanılan genel tolerans standartları hakkında bilmeniz gereken her şey.

Doğru tolerans seçimi herhangi bir mühendislik projesi için çok önemlidir. Çünkü projenin gelecekteki uygulama olanaklarını, teslim süresini ve fiyatını belirler.

Tasarımcılar ve mühendisler, parçalar üzerindeki özelliklerin boyut ve geometri açısından kontrol edilmesini sağlamak için çizim teknik çizim bilgilerine toleranslar eklerler. Ancak bir parçanın her bir özelliğine tolerans eklemek zaman alıcı ve verimsiz olabilir. Bu nedenle, belirli standart tolerans değerlerinin kullanılması günümüzde düzenli bir uygulama haline gelmiştir.

Avrupa’da, Türkiye’de ve dünyanın diğer birçok yerinde bu değerler ISO tolerans standartları tarafından tanımlanmaktadır. Bu standartlar farklı parça geometrileri için uygun tolerans değerleri öngörmekte ve ayrıca farklı kalite düzeylerine sahip sınıf ve derecelere ayrılırlar.

Tolerans standartları genellikle tasarımcıların iş yükünü azaltır. Bir modeldeki her geometri ve özellik için toleransları hesaplamak yerine, istedikleri kalite seviyesine uyan standardı kullanabilirler.

Avrupa ve Türkiye’de Kullanılan Tolerans Standartları

Tolerans standartları üretim süreçlerine bağlı olarak değişir. Örneğin, Avrupa’daki mühendisler tarafından talaşlı imalat (CNC işleme) için kullanılan en yaygın tolerans standartları ISO 2768 ve ISO 286 tarafından tanımlanmıştır. Xometry’de 5 farklı seçenek sunuyoruz:

  • ISO 2768 – Fine
  • ISO 2768 – Medium
  • ISO 286 – Grade 6
  • ISO 286 – Grade 7
  • ISO 286 – Grade 8

ISO 286 ve 2768 arasındaki temel fark, ISO 2768’in doğrusal ve açısal boyutlar için genel tolerans aralıklarını, ISO 286’nın ise silindirler ve zıt paralel yüzeyler için, örneğin şaft ve delik sistemleri için genel tolerans aralıklarını kapsamasıdır. Tasarım her ikisinin de kapsadığı özelliklere sahipse, bu tolerans standartları birbirlerine paralel olarak kullanılabilir.

Teknik resimde belirtilen genel tolerans

Aşağıdaki tablo, bu tolerans standartlarının kısa bir özetini vermektedir. Standartların daha ayrıntılı açıklamaları ise makalenin ilerleyen kısımlarında bulabilirsiniz.

Toleranslar arasındaki başlıca farklılıklara kısa bir genel bakış:

Tolerans Standardı Genel Lineer Toleranslar Dış Yarıçap ve Pah Yükseklikleri için Genel Toleranslar Açısal Boyutlar
ISO 2768 – Medium (Standart) 0,5 – 2000 mm arası nominal uzunluğa bağlı olarak ±0,1-2 mm 0,5 – 6 mm arası nominal uzunluğa bağlı olarak ±0,2-1 mm 10 ila 400 mm’ye kadar nominal uzunluğa bağlı olarak ±1°-0°5′
ISO 2768 – İnce 0,5 – 2000 mm arası nominal uzunluğa bağlı olarak ±0,05-0,5 mm 0,5 ila 6 mm arası nominal uzunluğa bağlı olarak ±0,2-1 mm 10 – 400 mm’ye kadar nominal uzunluğa bağlı olarak ±1°-0°5′
ISO 286 – Seviye 8 0,5 ila 2000 mm nominal boyuta bağlı olarak standartlaştırılmış tolerans değeri 0,014 ila 0,23 mm arasında değişir.
ISO 286 – Seviye 7 0,5 ila 2000 mm nominal boyuta bağlı olarak standartlaştırılmış tolerans değeri 0,010 ila 0,150 mm arasında değişir.
ISO 286 – Seviye 6 0,5 ila 2000 mm nominal boyuta bağlı olarak standartlaştırılmış tolerans değeri 0,006 ila 0,092 mm arasında değişir.

ISO 2768

ISO 2768 ve türetilmiş geometrik tolerans standartları, esas olarak makineyle işleme veya diğer talaşlı imalat işlemleri ile üretilen parçalar için kullanılır.

ISO 2768, yalnızca aşağıdaki özelliklere sahip çizimler için geçerlidir. Bu özellikler, unsurlar için ayrı ayrı özel tolerans endikasyonları olmadığında kullanılır:

  • Doğrusal boyutlar (dış boyutlar, iç boyutlar, çaplar, mesafeler, pah yükseklikleri, yarıçaplar)
  • Açısal boyutlar
  • Montajlı parçaların işlenmesiyle üretilen doğrusal ve açısal boyutlar

Doğrusal Boyutlar

Nominal Uzunluk (mm)Tolerans Sınıfı Değerleri (mm)
ÜstüMaksimumİnceOrta
0.5 3±0.05±0.1
6±0.05±0.1
30±0.1±0.2
30120±0.15±0.3
120400±0.2±0.5
4001000±0.3±0.8
10002000±0.5±1.2
20004000±2.0

Dış Yarıçap ve Pah Yükselikleri

Nominal Uzunluk (mm)Tolerans Sınıfı Değerleri (mm)
ÜstüMaksimumİnceOrta
0.53±0.2±0.2
36±0.5±0.5
6above±1.0±1.0

Açısal Boyutlar

Nominal Uzunluk (mm)Tolerans Sınıfı Değerleri (°,ˈ )
ÜstüMaksimumİnceOrta
10±1°±1°
1050±0°30ˈ±0°30ˈ
50120±0°20ˈ±0°20ˈ
120400±0°10ˈ±0°10ˈ
400Above±0°5ˈ±0°5ˈ

ISO 286

ISO 286, talaşlı imalat yöntemleri için geçerlidir ve aşağıdaki özellik çeşitlerinin doğrusal boyutları için kullanılacak toleransları sağlar:

  • Silindir
  • Karşılıklı 2 Paralel Yüzey

Bu toleranslar sadece bu özelliklere sahip çizimler için geçerlidir. Bu toleranslar, unsurlar için ayrı ayrı özel tolerans endikasyonları olmadığında kullanılır. Biz, ISO 286 standardı kapsamında üç kalite seviyesi sunuyoruz. Bunlar Seviye 6 (IT6), Seviye 7 (IT7) ve Seviye 8 (IT8)’dir.

ISO 286 standardı, çok sayıda olasılık arasından, genel amaçlar için standartlaştırılmış bir tolerans seviyesi seçimi sağlar.

ISO 286 standardında aşağıdaki terimler kullanılır:

  1. Nominal Boyut: Bu, teknik resim ifadelerinde tanımlandığı şekliyle, bir unsur boyutu
  2. Gerçek boyut: Ölçümle elde edilen boyut
  3. Tolerans üst sınırı: Toleransa göre izin verilen en büyük boyut
  4. Tolerans alt sınırı: Toleransa göre izin verilen en küçük boyut
  5. Tolerans: Boyut için izin verilen üst sınır ile alt sınır arasındaki fark
Nominal Uzunluk (mm)Standart Tolerans Aralıkları
ÜstüMaksimumIT6IT7IT8
30.0060.0100.014
360.0080.0120.018
6100.0090.0150.022
10180.0110.0180.027
18300.0130.0210.033
30500.0160.0250.039
50800.0190.0300.046
801800.0220.0350.054
1201800.0250.0400.063
1802500.0290.0460.072
2503150.0320.0520.081
3154000.0360.0570.089
4005000.0400.0630.097
5006300.0440.0700.110
6308000.0500.0800.125
80010000.0560.0900.140
100012500.0660.1050.165
125016000.0780.1250.195
160020000.0920.1500.230
200025000.1100.1750.280
250031500.1350.2100.330

Eşdeğer ABD Standartları

Avrupa’da uygulanan tolerans standartlarının (ISO) ABD’deki eşdeğer karşılığı (ASME) vardır. Ancak, ISO ve ASME tolerans standartları arasında birtakım farklılıklar da mevcuttur.

Aşağıdaki tablo, bazı Avrupa tolerans standartlarının eşdeğer ABD standartlarını göstermektedir.

StandartISO 2768 (fine)ISO 2768 (medium)ISO 268 grade 6ISO 268 grade 7ISO 268 grade 8
Eşdeğer ABD StandardıASME B4.1 Grade 6ASME B4.1 Grade 7ASME B4.1 Grade 8

Sonuç

Bu tolerans standartları, özel toleranslar yerine kullanılır. Anlık Fiyat Platformu‘muza CNC işleme teknolojisi için modellerinizi yükleyin ve listelenen beş sınıf ve kalitelerden birini seçin. Parçanız özel toleranslar gerektiriyorsa gerekli teknik resimlerini de yüklemeniz gerekir.

Xometry Bülteni

Üretim İpuçları ve Son Gelişmelerden Haberdar Olmak için Kayıt Olun: